GÜMRÜK KONTROLÜ ALTINDA İŞLEME İŞLEMLERİ
GÜMRÜK KONTROLÜ ALTINDA İŞLEME İŞLEMLERİ
GÜMRÜK KONTROLÜ ALTINDA İŞLEME REJİMİ
Gümrük Kontrolü altında işleme rejimi Gümrük Kanunumuz 123 maddesinde şöyle açıklanmıştır; Gümrük kontrolü altında işleme rejimi, serbest dolaşıma girmemiş eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesinde, ithalat vergilerine veya ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın, niteliğini veya durumunu değiştiren işlemlere tabi tutulmaları ve bu işlemlerden elde edilen ürünlerin gümrük vergileri üzerinden serbest dolaşıma girmelerine ilişkin hükümlerin uygulandığı rejimdir. Elde edilen bu tür ürünler, işlenmiş ürün olarak adlandırılır.
Gümrük Kontrolü Altında işleme rejimine ait bir eşyamızın iyi tespit edilmesi gerekir.Örneğin Ham tütün cinsi eşyanın, Getirilerek Gümrük kontrolü Altında İşleme İzni alınması durumunda 2401 tarife pozisyonunda bulunan Ham tütünün 2403 tarife pozisyonunda bulunan Nargilelik tütüne dönüştürülmesi olabilir.
Yukarıda verdiğimiz örnek birebirde yaptığımız bir işlem olduğu için 2401 yer alan eşyanın gümrük vergisi oranı % 25 olarak belirlenmiştir.Gümrük Kontrolü Altında İşleme İznine istinaden 2403 yer alan nargilelik tütüne çevrilme işleminde %16,6 vergi ile Serbest dolaşıma girişi yapılabilecektir.
Gümrük kontrolü altında işleme rejimi izni için veri işleme tekniği yoluyla (Tek Pencere Sistemi) ilgili gümrük idaresine başvuru yapılması gerekmektedir.Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi kapsamında getirilen eşya için, kural olarak gümrük müdürlüğüne eşyanın gümrük vergileri tutarının % 100 miktarında (OKS VE YYS firmalarında %10 ) teminat verilir. Ancak 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 115 ve 116 ıncı maddelerinde belirtilen durumlarda teminat verilmesi gerekmez veya kısmi teminat uygulanır. Gümrük müdürlüğünce, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunu'nun 10 uncu maddesinde belirtilen teminat çeşitleri, teminat olarak kabul edilebilir.
Gümrük kontrolü altında işleme izni, işleme işini yapan veya yaptıran kişinin talebi üzerine gümrük idarelerince verilir.
- İzin, sadece Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişilere;
- İşlenmiş ürünler içinde ithal eşyasının teşhisinin mümkün olduğu,
- Eşyanın işlenmesinden sonra, rejime tabi tutulduğu sıradaki niteliğine veya durumuna dönüştürülmesinin ekonomik olarak mümkün olmadığı,
- Rejimin uygulanmasının, ithal eşyasının tabi olduğu menşe ve miktar kısıtlaması kurallarının etkilerini saptırmayacağı,
- Türkiye'deki benzer eşyanın üreticilerinin temel ekonomik çıkarlarını olumsuz etkilemeyen, bir işleme faaliyeti yaratma veya devam ettirme yönündeki ekonomik amaçlara uyulduğu, Hallerde verilir.
Gümrük müdürlüğünce, ekonomik şartlar, başvuru sahibinin özel şartları ve işleme faaliyetinin özelliği dikkate alınarak iki yılı aşmamak üzere süre belirlenebilir. Bu süre, mücbir sebep ve beklenmeyen hallerde veya izin sahibi tarafından ileri sürülen haklı gerekçelere bağlı olarak üç aya kadar uzatılabilir. Mücbir sebep ve beklenmeyen haller ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından alınacak belgelerle tevsik edilir.
Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejiminin sonlandırılması için, Gümrük Yönetmeliğinin 374 ve 375 inci maddelerinde belirtilen şartların yerine getirilip getirilmediğine yönelik olarak yetkilendirilmiş gümrük müşavirince düzenlenen (GK1 Tespit raporu) tespit raporunun, işleme faaliyeti için verilen süre içerisinde veya en geç bu sürenin sona erdiği tarihten itibaren bir ay içerisinde gümrük müdürlüğüne verilmesi gerekir.
Söz konusu tespit raporunun ibraz edildiği Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi iznini veren veya yetkili başka bir gümrük müdürlüğünce, serbest dolaşıma giriş beyannamesi düzenlenerek (4091 Rejimi Beyanı) işlem görmüş ürünün ithalatı gerçekleştirilir.
Gümrük kontrolü altında işleme rejimine tabi tutulan eşyanın işlenmesi sırasında ortaya çıkan ekonomik değeri haiz işleme faaliyeti sonucunda elde edilen işlem görmüş asıl ürün dışında zorunlu olarak elde edilen ürünler;
Tasfiyeye edilebilir, Yeniden ihraç edilebilir, Serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulabilir, Mahrece iade edilebilir veya İmha edilebilir.
İşlem Görmüş Nihai Ürünün Vergilendirilmesi
Gümrük Yönetmeliğinin 375 inci maddesi uyarınca, serbest dolaşıma girecek işlem görmüş ürünlerin kıymetinin belirlenmesinde, yükümlü tarafından Gümrük Yönetmeliğinin anılan maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan “İthal eşyanın kıymeti ile işleme maliyetinin toplamı” yönteminin tercih edilmesi halinde, yine yükümlünün tercihine göre aşağıda yer alan fıkralardaki hükümler uygulanabilir.
İthal eşyasının kıymeti ile işleme maliyetinin toplamı yönteminde işleme maliyetleri; genel giderler ve serbest dolaşımdan temin edilen eşyanın bedeli dâhil olmak üzere, gümrük kontrolü altında işlem görmüş ürünlerin üretiminde ortaya çıkan tüm maliyetlerdir. Gümrük kontrolü altında işlem görmüş ürünün gümrük vergisine esas gümrük kıymeti; işlem görmüş ürünün bünyesinde yer alan yurt içinden temin edilen girdilerin bedelleri, yurt dışından temin edilen girdilerin gümrük kıymetleri ve işlem görmüş ürün için yapılmış olan tüm maliyetlerden oluşur.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun ithalatta matrahı düzenleyen gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeler ithalatta katma değer vergisi matrahına dâhil olduğundan gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmiş olanlar, ithal eşyasının katma değer vergisi matrahına girmez.
Gümrük kontrolü altında işlenmiş ürünün katma değer vergisine esas matrahı, söz konusu ürün bünyesine dâhil edilmiş vergilendirilmeyen ürünlerin bedeli ile işleme maliyetinin toplamından oluşur.
Gümrük kontrolü altında işlenmiş ürünlerin Katma Değer Vergisinin belirlenmesinde aşağıda belirtilen süreç takip edilir:
Gümrük kontrolü altında işleme faaliyetleri neticesinde elde edilmiş ürün için öncelikle, söz konusu ürün bünyesinde bulunan eşyanın miktarı yönünden Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri (YGM) marifetiyle serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihinden itibaren bir ay içerisinde hazırlanacak raporda; rejim kapsamında ithal edilmiş ürünün serbest dolaşıma sokulmuş nihai ürün içerisindeki miktarı ve işleme faaliyetinin rejim çerçevesinde mevzuata uygun olarak yapılıp yapılmadığı tespit edilir.
Katma Değer Vergisi yönü ile de Yeminli Mali Müşavir (YMM) marifetiyle serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihinden itibaren bir ay içerisinde hazırlanacak raporda; işlenmiş ürün bünyesinde yer alan daha önce ithal edilmiş ve/veya yurt içinden temin edilmiş eşya için ödenen Katma Değer Vergisi, her bir beyanname esas alınarak ve ayrıntılı olarak tespit edilir.
Bu Tebliğdeki hükümler saklı kalmak ve söz konusu raporlar aylık dönemler halinde ilgili Gümrük Müdürlüğüne ibraz edilmek kaydıyla, nihai ürünün gümrük kıymeti bu maddenin ikinci fıkrasına göre tam beyan edilir. Katma Değer Vergisi ise, nihai ürün bünyesinde yer alan daha önce katma değer vergisi ödenerek ithal edilen ve/veya yurt içinden temin edilen eşyanın bedelleri indirilerek beyan edilir ve ilgili eşya için serbest dolaşıma giriş rejimi beyanında bulunulur. Ayrıca, serbest dolaşıma sokulacak söz konusu nihai ürünün içinde bulunan rejim kapsamında kullanılan eşya miktarı ile bünyesinde bulunan eşya için daha önce ödenmiş olan toplam KDV, KDV’leri ödenmiş ürünlerin miktarları ve bedelleri ilgili beyannamelerin 44 nolu hanesine yazılarak ihtiyaç duyulabilecek gerekli ilave meşruhat düşülür.
Gümrük idaresince ilgili hat kriterlerine göre yapılacak muayene ve kontroller normal usullere göre gerçekleştirilir ve beyannameler kapatılabilir statüde kalır. Aylık dönemler halinde gümrüğüne intikal eden YGM ve YMM raporlarına göre ilgili beyannamelerin kontrolleri yapıldıktan sonra tüm işlemlerin usulüne uygun yapıldığı anlaşıldığında işlemler sonuçlandırılıp ilgili beyannameler kapatılır. Aykırı durumların tespiti halinde ilgili kanunlara göre icap eden cezai müeyyideler tatbik edilir.
Tanzim edilmesi gereken raporlar, nihai ürüne ilişkin serbest dolaşımın gerçekleşmesinden itibaren bir ay içerisinde hazırlanıp takip eden ayın en geç 10’una kadar söz konusu nihai ürünün serbest dolaşıma sokulduğu Gümrük Müdürlüğüne ibraz edilir.
Ceza koyan özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, gümrük kontrolü altında işleme rejimi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşyanın izin süresinin bitimini takiben bir ay içerisinde rejimin gerektirdiği işlemlerinin bitirilmesi halinde Gümrük Kanununun 241 inci maddesinin 3/h bendi uyarınca işlem yapılır.
Rejim kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşyanın izin verilen süresinin bitimini takiben iki ayı aşmayan süre içerisinde rejimin gerektirdiği işlemlerinin bitirilmesi halinde Gümrük Kanununun 241 inci maddesinin 4/h bendi uyarınca işlem yapılır.
Yukarıda belirtilen süreler dahilinde işlemleri bitirilmeyen eşya ile rejim hükümlerinin ihlali halinde Gümrük Kanununun 238 inci maddesi uyarınca işlem yapılır.
Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi Örnek İşlemler
- Traktör cinsi eşyanın bünyesine girecek muhtelif parçalar (Diferansiyel, kaporta v.b.),
- Denatürasyon işlemine tabi tutulmak üzere “ethanol (etil alkol)” ve “methanol (metil alkol)”,
- Torna tezgahlarında kaba ve hassas yüzeylerin torlanması ve taşlama tezgahında taşlama işleminin yapılması amacıyla “hadde silindirleri”,
- Hazır bebek bezi üretiminde kullanılmak üzere “Süper Emici Polimer”,
- Gümrük Yönetmeliğinin 370 inci maddesinin 2 inci fıkrası kapsamında serbest dolaşıma girişinde aranılan bazı teknik düzenlemelere uygunluğunun sağlanması amacıyla “Yük taşımaya mahsus 3 tekerlekli elektrikli motosiklet”
cinsi eşya için yapılacak izin başvuruları Doğrudan Gümrük Ticaret Bölge Müdürlükleri tarafından yerine getirilir.
Bu örnekler dışında bulunan eşyalar için Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğüne Başvurular yapılması gerekmektadir.