28 Eylül 2020

ONAYLANMIŞ KİŞİ STATÜ BELGESİ RAPORU

Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin Değerlendirme

Onaylanmış Kişi statü belgesi Gümrük idarelerinde bazı gümrük işlem ve uygulamalarının kolaylaştırılması amacıyla belirlenen basitleştirilmiş usul, uygulama ve yetkilerden yararlanmak üzere güvenilir firmalara aşağıdaki şartları sağlamaları halinde verilmektedir;

Performans olarak 1 milyon dolar ihracat ,Aylık ortalama 30 çalışan ,Vergi borcu bulunmaması,Mali yapısı güçlü olması, Firmanın adli sicillerinde gümrük mevzuatı kapsamında herhangi bir bozukluk olmaması gerekir.

Oksb belgesi kendi içinde ikiye ayrılarak yukarıdaki maddelere göre alınacak Oksb dışında Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin Gümrük Genel Tebliği (Sıra No: 1) (30.12.2011 t. 28158 s. R.G.) tebliğimizin 42 maddesine gidilerek 42/a yetkisi alınması için ;

5 milyon dolar ihracat yada 25 milyon dolar ithalat veya ihracat ve 100 çalışan ve ayrıca imalatçı olma koşulu aranacaktır.

Gümrük yönetmeliğine göre alınan Oksb belgemizde sadece 1000 rejim kapsamında ihracatlarımızda mavi hat yetkisi,Onaylanmış ihracatçı yetkisi,eksik bilgi ile beyan yapma,Araç üstü işlem yapma yetkisi,verilmektedir.

Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin Gümrük Genel Tebliği (Sıra No: 1) Göre alınan Oksb belgesi kapsamında 3151-3141-1000-3153 gibi rejim beyanlarında mavi hattan işlem görmesi,İthalatta %99 sarı hattan işlem görmesi,Ayniyat aranmaması gibi ayrıcalıklar verilmektedir.

42/a maddesi ayniyat üzerine duracak olursak her durumda ayniyat geçici ithalat kapsamında aranması gerekmektedir fakat Gümrükler Genel Müdürlüğü GENELGE (2019/9) kapsamında ;

Geçici İthalat Eşyasına İlişkin İşlemler 2153, 2353, 3153, 3158, 4053, 4058, 4253, 4258, 5300, 5321, 5323, 5341, 5351,5352, 5371, 5391, 5800, 7153, 7158 rejim kodları kapsamında;

a) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahip kişiler tarafından beyan edilen her türlü eşyanın,

b) Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin Gümrük Genel Tebliği’nin (Seri No:1) 42/A maddesinin birinci fıkrasında belirtilen koşulları taşıyan ve mezkur maddede belirtilen kolaylıklardan faydalanma hakkı bulunan yükümlüler tarafından, ekli listede yer alan GTİP’lerden beyan edilen; eşyanın taşınmasına veya ambalajlanmasına mahsus eşya, palet, uçak, uçak motorları, uçak motorlarının aksam ve parçalarının,

fiziki kontrolü gerektirir özel durumlar hariç olmak üzere, sadece ayniyet tespiti gerekçesiyle kırmızı hatta yönlendirilmemesi gerekmektedir.Denilmektedir

Yukarıdaki maddeyi açıklamak gerekirse YYS kapsamında tüm eşyaların,Oksb sahibi firmaların 42/a maddesi kapsamında bazı eşyaların ayniyatının aranacağı hükmü yer almaktadır (Ayniyat demek Niyet aynı demek ve aynı şekilde işlem yapacağım anlamı taşımaktadır) bu duruma göre normal Oksb ‘de ayniyat aranır fakat 42/a kapsamı Oksb’de bazı eşyaların listede olması halinde ayniyat aranır hükmü amirdir.

42/a maddesi kapsamında ayniyatı aranacak eşyalardan bazıları şunlardır;

3923.10.10.00.00  Plastikten kasalar, 7326.90.40.00.00  yer alan demir çelikten paletler, 8802.30.00.90.00   hava taşıtları gibi ekli listede yer alan eşyaların ayniyatı 42/kapsamındada olsada aranmaktadır.

Onaylanmış kişi statü belgesi sahiplerinin bir diğer hakkı ise Götürü teminattır .Götürü teminat çalışma prensibi en önemli özelliği düşüm olmaması ve kendi kendine otomatik çözülebilmesidir.Örneğin Antrepo işleticisi bir firma 75.000 avro teminat mektubu vererek Gtr2 yetkisi almış olsun ve antreposuna 75.000 avroyu vergilerini aşan bir eşyayı alabilecek olup düşüm yapılarak sistemde bloke ile karşılaşmayacaktır. Bir diğer konu ise Onaylanmış Kişi statü belgesi kapsamında Geçici ithalat,Dahilde işleme ,Gümrük kontrolü altında işleme rejimi kapsamında gümrük vergileri toplamı %10 oranında Kısmi teminat alınarak işlem yapma yetkisi tanınmaktadır.Burada götürü teminat sistemi ile kısmi teminat karıştırılmaması gerekmektedir.Dahilde işleme kapsamında Oksb sahibi firmaları tarafından teminat oranları %10 ila % 1 arasında değişkenlik göstermektedir.Bu durumu aşağıda şöyle açıklayalım

1 örnek: Oksb sahibi bir firmanız var 25 milyon dolar ihracat yapıyorsunuz size mükemmel bir haberimiz var artık tüm vergilerin toplamı %1 oranında teminat vererek işlemlerinizi tamamlayabilirsiniz.

2 örnek: Oksb sahibi bir firmanız var ve 5 milyon dolardan fazla ihracatınız var artık tüm vergilerin toplamı %5 oranında teminat vererek işlemlerinizi tamamlayabilirsiniz.

3 örnek:Oksb sahibi bir firmanız var fakat 1 milyon dolar ihracat yapıyorsunuz %10 oranında teminat vererek işlemlerinizi tamamlayabilirsiniz.

Onaylanmış kişi statü belgesi alabilmek için yapılması gerekenler şu şekilde sıralanabilir Ygm tarafından Performans kontrolü,Çalışan sayısı yeterliliği,Vergi borcu olup olmadığı,asgari 2 yıllık bir sicil,Adli sicil kayıt kontrolü şeklinde kontrol sağlandıktan sonra Ygm ile sözleşme yapılıp Ok1 Tespit kodu ile olumlu rapor hazırlanıp Yetkili Bölge müdürlüğüne sunulması gerekir.Olumlu şekilde sunulan rapor Yetkili bölge müdürlüğü tarafından incelenir olumlu olduğu durumda sertifika düzenlenir olumsuz şekilde olduğu durumda bir yazı ile firmaya bu husus bildirilir.

Onaylanmış Kişi statü belgesi teslim alan firma artık gümrük mevzuatı kapsamında kendisine tanınan hak yetkilerden faydalanmaya başlar bu hak ve yetkiler ise Sonradan Fatura ibrazı, A.TR dolaşım belgesi sonradan ibrazı, Menşe ispat belgeleri sonradan ibrazı, Ödeme şekli gereği ibrazı gereken navlun makbuzu ve sigorta poliçesi sonradan ibrazı, d) İşlenmiş tarım ürünlerinin serbest dolaşıma sokulması halinde ibrazı gereken işlenmiş tarım ürünleri analiz sonuç raporu.sonradan ibrazı olarak sıralanabilir. Eksik beyanı tamamlama süresi ve ek süre verilmesi ise gümrük beyannamesinin tescil tarihinden itibaren bir ay içinde gümrük beyannamesinin tescil edildiği gümrük müdürlüğüne ibraz edilmeleri gerekir. İndirimli veya sıfır oranında gümrük vergisinin uygulanması için gereken belgelerin eksikliği durumunda, eksik belgeyle beyan edilmek istenen eşyanın indirimli veya sıfır oranında vergilendirileceği konusunda yeterli nedenlerin olması koşuluyla, birinci fıkrada belirtilen süre içinde beyan sahibinin talebi üzerine gümrük müdürlüğünce söz konusu belgenin ibrazı için üç ayı geçmeyecek şekilde ek süre verilebilir.

Oksb belgesi sahibi firmaların A.tr dolaşım belgesi vb belgelerinde eksiklik olması durumunda Teminat verilmeden götürü teminat uygulamasından yararlanan statü belgesi sahibi kişilerce, indirimli veya sıfır oranında vergi uygulaması ile muafiyet hükümlerinin uygulanmasına ilişkin belge eksikliği nedeniyle eksik beyan usulünden yararlanılmak istenilmesi durumunda, vergi tahakkuku beyana göre indirimli veya sıfır oranında vergi uygulaması ile muafiyet hükümlerine göre yapılır özetle teminat aranılmadan işlemler tekemmül ettirilir.Eksik bilgi ile beyan yapan firmaların Eksik belge veya belgeleri ek süreler dâhil süresi içinde ibraz etmeyen statü belgesi sahibi kişiler beyannamenin tescil edildiği gümrük idaresince uyarılır ve haklarında Gümrük Kanununun 241/1 inci maddesi tatbik edilerek statü belgesinin düzenlendiği gümrük ve ticaret bölge müdürlüğüne derhal bildirimde bulunulur.Gümrük Yönetmeliğinin 114 üncü maddesi uyarınca belge aslının ibrazının zorunlu olmadığı durumlarda belge örnekleri ibraz edilebilir. Süresi içinde ibraz edilmeyen eksik belge veya belgeler tamamlanıncaya kadar statü belgesi sahibinin eksik beyanda bulunma yetkisinden yararlanmasına izin verilmez. Statü belgesinin geçerlilik süresince, eksik belge veya belgeleri ek süreler dâhil, süresi içinde üçüncü kez ibraz etmeyen statü belgesi sahibi kişiler hakkında bir ve ikinci fıkralar uyarınca işlem yapılır ve eksik belge veya belgelerin tamamlamasını müteakip, statü belgesi kapsamında sahip oldukları eksik beyanda bulunma yetkisi, altı ay süre ile askıya alınır.

Oksb sahibi firmaların her durumda kısmi teminattan yararlanmama durumlarıda mevcuttur. Belge kapsamında, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun ekindeki (I) sayılı listede yer alan eşyaya ilişkin özel tüketim vergisi için, Bakanlıkça belirlenecek haller saklı kalmak kaydıyla, kısmi teminat uygulamasından yararlanılamaz.Bu eşyalar ise petrol ve türevi eşyalardır.

Onaylanmış Kişi statü belgesi 2 yıl süreyler geçerlidir.İki yıl sonunda gerekli şartları sağlayan firmalara yeniden ilgili belgeleri sunmaları şartıyla Oksb belgeleri yenilenebilir.Ayrıca Götürü teminat her 1 yıl süreyle geçerlidir her yılın sonunda yenilenir ve ekstra teminat tamamlama istenebilir.

 

Onaylanmış Kişi statü Belgesini Özetle yazacak olursam

1. Menşe şahadetnamelerinin mezkûr Yönetmeliğin 143/2 nci maddesi ile mezkûr Tebliğ'in 20 nci maddesi uyarınca serbest dolaşıma giriş esnasında mevcut ve geçerli olması ile bahse konu belgeye ilişkin bilgilerin beyanda gösterilmesi durumunda beyannameye ilişkin yapılacak işlemlerde götürü teminat uygulamasından yararlandırılması mümkündür.
2. Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin Gümrük Genel Tebliği'nin (Seri No:1) 42/A maddesinin birinci fıkrasında belirtilen koşulları taşıyan ve mezkur maddede belirtilen kolaylıklardan faydalanma hakkı bulunan yükümlüler tarafından, ekli listede yer alan GTİP'lerden beyan edilen; eşyanın taşınmasına veya ambalajlanmasına mahsus eşya, palet, uçak, uçak motorları, uçak motorlarının aksam ve parçalarının, fiziki kontrolü gerektirir özel durumlar hariç olmak üzere, sadece ayniyet tespiti gerekçesiyle kırmızı hatta yönlendirilmemesi gerekmektedir.
3. Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası sahibi kişiler ile Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin Gümrük Genel Tebliği’nin (Sıra No:1) 42/A maddesinin birinci fıkrasında belirtilen koşulları  taşıyan ve mezkur maddede belirtilen kolaylıklardan faydalanma hakkı bulunan yükümlüler yukarıda belirtilen ayniyet tespitine ilişkin uygulamalardan istisna tutulmuşlardır.
4. Adına statü belgesi düzenlenen gerçek ve tüzel kişilere bu belge kapsamında tanınan hak ve uygulamalardan bizzat bu kişilerce yararlanılır. Söz konusu haklar ile uygulamalardan yararlanma yetkisi başkalarına kullandırılamaz.
5. Statü belgesi başvurusunda bulunan kişilerce bir YGM ile OK1 tespiti için tespit sözleşmesi yapılmış olması gerekir.
6. Statü belgesinin geçerlilik süresi iki yıldır.
7. Gümrük antrepo, gümrük kontrolü altında işleme ve geçici ithalat rejimlerine tabi tutulan eşya için teminat alınması öngörülen durumlarda, statü belgesi sahibi kişilerden, talep etmeleri halinde, ithalat vergilerinin yüzde onu oranında teminat alınır.
8. Götürü teminat uygulaması, eşyanın gümrük vergileri ve sair vergilerinin teminata bağlanmasını gerektiren bir gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanıma tabi tutulduğu durumlarda, bu uygulamadan yararlanacak kişi için belirlenmiş tutardaki teminatın, her işlem için ayrı ayrı teminat verilmeksizin, teminata bağlanması gereken tutardan bağımsız olarak ve herhangi bir düşüm yapılmaksızın bir yıl süreyle kullanılabilmesini ifade eder.
9. Götürü teminat, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun ekindeki (I) sayılı listede yer alan eşyaya ilişkin kamu alacakları hariç, eşyanın gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanıma tabi tutulmasına ilişkin tüm kamu alacakları için geçerlidir.
10. Götürü teminat yetkisinin geçerlilik süresi bir yıldır.
11. Mavi hatta işlem görmüş gümrük beyannamesi kapsamı eşyaya ilişkin olarak tahakkuk eden ihracat vergilerinin, onaylanmış kişi statü belgesine sahip kişinin banka hesabından elektronik ortamda veya bu kişinin GÜMKART’ı aracılığıyla ödenmesi zorunludur.
12. Onaylanmış ihracatçı yetkisi, Kararın genel hükümlerine bir istisna olarak, A.TR dolaşım belgesinin Bakanlıkça yetki verilen kişi ve kuruluş tarafından onaylanma ve vize işlemi için gümrük idarelerine ibraz edilme zorunluluğu olmadan düzenlenebilmesini ifade eder.
13. Başvuru yılından bir önceki takvim yılı içerisinde veya başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde en az elli adet A.TR dolaşım belgesi düzenleyip vize işlemlerini tamamlamış ve söz konusu A.TR dolaşım belgelerini kullanmış olan statü belgesi sahiplerine, talep etmeleri halinde, statü belgelerinin geçerlilik süresi içinde, onaylanmış ihracatçı yetkisi verilir.
14. Bakanlık (Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü), bu Tebliğ’in uygulanmasını temin etmek amacıyla gerekli göreceği her türlü tedbiri almaya, özel ve zorunlu durumlar ile bu Tebliğ’de yer almayan hususları inceleyip sonuçlandırmaya yetkilidir.

 

GÜMRÜK MÜŞAVİRİ

ERKAN ATEŞ