YENİ NESİL TAŞIT ÜSTÜ SUPALAN
YENİ NESİL TAŞIT ÜSTÜ SUPALAN
Yaygın Basitleştirilmiş Usul Kapsamında Kolay İthalat (Supalan)
Gümrük mevzuatımızda geriye doğru gidildikçe büyük kolaylıkların geçmişten günümüze kadar arttığını söyleyebiliriz. Onaylanmış kişi statü belgesi ,Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası, Varış öncesi ithalat, Basitleştirilmiş usul ve uygulamalar günümüze doğru daha da yaygınlaşmıştır. Gümrük Mevzuatımızda Gümrük Kanunu, Gümrük Yönetmeliği Gümrük Genel Tebliğleri bir bütün olarak değerlendirilmesi gerektiğinden , birbirinden ayrı ve bağımsız olarak düşülmesi izah edilemez bir durumdur.
Gümrükler Genel Müdürlüğümüzün 4458 sayılı Gümrük Kanunun 10 uncu ve 71 inci maddelerinin verdiği yetkiye istinaden, özelliği nedeniyle geçici depolama yerleri ve antrepoya alınmayarak, gümrüğün gözetimi altında sahibine teslim edilecek eşyaya uygulanacak gümrük işlemlerine ilişkin usul ve esaslar ile bir gümrük rejimine tabi tutulacak özellik arz eden bir kısım eşyanın eksik beyanla teslimine ilişkin usul ve esasları Gümrükler Genel Tebliği Seri No: 16 kapsamında yetkiler ayrıntılı anlatılmıştır.Bu genelge 2002 yılında Gümrük Mevzuatımıza girmiş olmakla beraber ,19 yıldır hayatımızda uygulamaya yön vermektedir. Eski adı ile Supalan olarak bilinen günümüzde Taşıt Üstü Uygulama ile mevzuatımızda yön verilen bu uygulama gümrük idarelerinde hemen her gün yapılan işlemlerdendir.Tam beyanlı Yaygın Taşıt üstü işlemden yararlanabilmek için, Öncelikle Taşıyıcı firmanızla iletişime geçmeniz gerekmektedir. Taşıtlarınız tam tır olarak supalan sahası dediğimiz yerlere alınması gerekmekle beraber bu işlemin hassasiyetle takip edilmesi gerekmektedir.
Öncelikle Supalan Sahasına alınması gereken eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine getirilerek bir gümrük rejimine tabi tutulmasına ilişkin bütün belgeleri tamam olan ve yükümlüsü tarafından yaygın basitleştirilmiş usulden yararlanma talebinde bulunulan;
a) Dökme eşyanın,
b) Getirildiği mahalde bulunan geçici depolama yeri ve antrepoya konulamayacak ağırlıkta ve hacimdeki dökme olmayan eşya veya konulması halinde boşaltılması ve teslimi sırasında gümrük idaresi, işletici ve yükümlü açısından külfet doğurabilecek ağırlıkta ve hacimde ya da kırılabilir, telef ve zayi olabilir nitelikte dökme olmayan eşyayla boşaltılması ve taşınması özel düzenekli araç ve taşıt gerektiren eşyanın,
c) Getirildiği mahalde konulmasına ve korunmasına yönelik özel düzenek ve yapı bulunmayan petrol ürünleri ile yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı, yanmayı artırıcı, tehlikeli ve zararlı kimyasal maddeler ile gıda maddelerinin,Bu usulden yararlanmasına izin vermeye gümrük müdürlükleri yetkilidir.
Onaylanmış Kişi Statü Belgesi ya da Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası sahibi olanlar tarafından eşyaları için yaygın basitleştirilmiş usul talep edilmesi halinde, bu talep eşyanın yukarıda belirtilen özellikleri taşıyıp taşımadığına bakılmaksızın kabul edilir.
Yaygın Basitleştirilmiş Usul (Supalan) olarak işlemlere devam edilmesi gereken eşyanın, yukarıda sayılan durum ve halleri taşımaları halinde İşlemlere Bilgisayar sistemi bulunan gümrük idarelerinde,eşyanın beyan sahibi tarafından yaygın basitleştirilmiş usule tabi tutulmak istenmesi halinde, gümrük beyannamesi ekranından "BS-3" kodu seçilir. Bu kodun seçilmesiyle yaygın basitleştirilmiş usul talebinde bulunulmuş olduğu kabul edilir. Onaylanmış Kişi Statü Belgesi ya da Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası sahipleri hariç,(OKSB ve YYS Firmalarına direkt izin verilir) onay memuru tarafından konuyla ilgili hazırlanacak müzekkerenin idare amirince uygun görülmesinden sonra beyanname BİLGE 'de(Gümrük sistemi) onaylanır ve gümrük işlemlerine başlanır. İdare amirince yaygın basitleştirilmiş usul talebinin uygun görülmemesi halinde ise onay memuru beyannamedeki bu talebin silinmesinin sağlanması için "statü değişikliği" yetkisi verir ve beyanname beyan sahibine iade edilir. Yükümlüsü tarafından BS-3 kodu silinerek yeniden tescil edilen beyanname gümrük işlemlerinin devam etmesi için yeniden onaya sunulur.
Bilgisayar sistemi bulunmayan gümrük idarelerinde ise, Onaylanmış Kişi Statü Belgesi ya da Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası sahipleri hariç, eşyanın yaygın basitleştirilmiş usule tabi tutulması talebi, gerekçesi ile birlikte yazılı olarak gümrük rejimi beyanı sırasında yetkili gümrük idaresine yapılır. Talebin kabul edilmemesi halinde, işlemler gümrük mevzuatının öngördüğü şekliyle yerine getirilir.Yazılı talepler, gümrük işleminin sonunda gümrük beyannamelerine diğer belgelerle birlikte eklenir.
Yaygın Basitleştirilmiş Usulde Muayene ve Tartı İşlemi
Yaygın basitleştirilmiş usule tabi tutulan eşyanın muayene ve tartısı, gümrük idaresince belirlenen ya da uygun görülen yerlerde ve Gümrük Yönetmeliğinin ilgili maddelerinde yazılı esaslara göre yapılır. Beyan sahipleri gümrük kontrolleri için gerekli tartı araçları ve diğer düzenekleri sağlamakla yükümlüdür.
Bilgisayar sistemi bulunan gümrük idarelerinde, yaygın basitleştirilmiş usule tabi tutulacak eşyaya ilişkin gümrük beyannamesi seçme kriterlerine göre yapılan fiziki kontrol veya belge kontrolünden sonra ithalat vergileri ödenmek üzere vezneye gönderilir. Sonradan kontrole tabi beyannameler ise, onaydan sonra doğrudan vezneye gönderilir. Bu usule tabi tutulan eşyanın sayılabilir veya adetli olması halinde vergiler kesin olarak tahsil edilir. Eşyanın dökme olması ise, yükümlüsünün talebine göre vergiler, ya kesin olarak tahsil edilir yada beyanname kapsamı eşyaya tekabül eden ithalat vergileri tutarında teminat alınır. Vergileri ödendikten veya teminat altına alındıktan sonra, görevli gümrük memuru eşyanın teslimini sağlayarak, ölçüm veya tartım işlemlerine ilişkin meşruhatları beyannamenin döküm nüshası arkasına, beyannamede yeterli yer olmaması halinde diğer kağıtlar üzerine düşer. Aynı meşruhat görevli memur tarafından beyannamenin ekran nüshasına da kaydedilir.
Bilgisayar sistemi bulunmayan gümrük idarelerinde ise, muayene sonucunda miktar tespitinin (eşyanın ağırlığı, kapların sayısı, kap veya ambalajsız gelenlerde adet ve kilogram itibariyle miktarı) kaydedildiği kağıtların altları muayene memurları tarafından imzalanır ve bu kağıtlarda kayıtlı miktar eşyanın ithalat vergilerinin tahakkukuna esas teşkil eder.
Yaygın Basitleştirilmiş Usulde Ölçü veya tartılarak tespiti yapılan eşyanın cins, nevi ve niteliği;
a) Eşyanın; ağırlığı üzerinden vergiye tabi olması halinde tartılan her kabın ayrı ayrı vergiye esas olan miktarı,
b) Kıymeti üzerinden vergiye tabi olması halinde faturalarındaki satış birimine (metre, adet, kilogram, düzine gibi) göre gerçekleşen miktarı,
Dikkate alınarak, beyannamenin fiziki muayeneye sevk edilmesi halinde, muayene ve tespit sonuçlarının yazıldığı kağıtlar, muayene memurlarınca da altları tarih atılmak suretiyle imza edilmedikçe, eşyanın muayene işlemi bitirilmiş sayılmaz ve sahiplerine teslim edilmez.
Belge kontrolüne ve sonradan kontrole sevk edilen beyannameler kapsamı eşyanın tartı veya ölçüm gibi tespitlerinin yapılarak tespit sonuçlarının belirtildiği boşaltma zaptı, işletme memuru ile gümrük memuru ve mal sahibi veya temsilcisi ve liman işletmesi bulunmayan yerlerde boşaltmayı yapan tarafından imzalanır. Beyannamenin kapatılmasında bu tespit esas alınır ve ayrıca muayene memuru tarafından imzalanmaz.
Eşyanın fiziki kontrole tabi tutulması halinde, muayene sonuçlarının; belge kontrolüne veya sonradan kontrole tabi tutulması halinde ise, ölçü veya tartı şeklindeki tespit sonuçlarının yer aldığı kağıtların altına, eşyanın tesliminde bulunan işletme memuru ile gümrük memuru ve mal sahibi veya temsilcisi ve işletme idaresi bulunmayan yerlerde boşaltmayı yapanın imzası alınır. Birden fazla yapraklı kağıtların her yaprağının altı aynı şekilde imzalanır.
Yaygın Basitleştirilmiş Usulde Eşyanın Geçici Teslimi
Bu usulden yararlandırılacak eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulmasına ilişkin tüm belgelerinin tamam olması gerekmekle birlikte, eşyanın tahlile tabi tutulması, ekspertiz, kontrol ve uygunluk belgeleri düzenlenmesi işlemlerinin uzun sürmesi durumunda eşya, gümrük idaresince izin verilen bir yerde, inceleme sonuçlanıncaya ve gerekli belgeler ibraz edilinceye kadar kullanılmadan muhafaza edilmek üzere yed-i emin olarak ilgilisine teslim edilir. Bu durumdaki eşyanın belgeleri tamamlanmadan bulunduğu yerden çıkarılarak kullanıldığının tespiti halinde, yükümlünün bu Tebliğ'de yer alan yaygın basitleştirilmiş usul kapsamında bir daha işlem yapmasına izin verilmez. Ayrıca hakkında kaçakçılık mevzuatı hükümleri uygulanır. Kamu kuruluşları tarafından teslimi talep edilen ve bir gümrük rejimine tabi tutulması beyanına ilişkin belgeleri eksik olan eşya için, yazılı olarak gümrük idarelerine başvurulur. Başvuru sırasında, bu tebliğin ekinde yer alan örneğe uygun garanti mektubu ve kamu kuruluşunun bütçesinde talebe konu eşyanın ithalat vergilerini karşılayacak miktarda ödenek olduğuna ilişkin belge aranır.
Yaygın Basitleştirilmiş Usulde Eksik Belge ile Beyan
Bilgisayar sistemi bulunan gümrük idarelerinde, yaygın basitleştirilmiş usul kapsamında, beyannameye eklenmesi gereken belgelerden bazılarının eklenmediği durumlarda, beyan sahibince ait olduğu özet beyan ve taşıma senedi kayıtları açılarak beyannameye ilişkin bilgiler yükümlüsü tarafından BİLGE sistemine girilir ve beyanname sistem tarafından tescil edilir. Beyannamenin "BS" kutusuna "BS-1" yazılır. Eksik olan belgeler için de sistemde belge doğrulama alanına "S" (sonradan) seçeneği çağrılır. Gümrük onay memuru, bu eksikliklerin beyan sahibinin iradesi dışında nedenlerden doğduğunun belirtilmiş olması halinde, BİLGE'de onay işlemini yapar.
Bilgisayar sistemi bulunmayan gümrük idarelerinde ise, yaygın basitleştirilmiş usul kapsamında beyannameye eklenmesi gereken belgelerden bazılarının eklenmediği durumlarda, bu eksikliklerin beyan sahibinin iradesi dışındaki nedenlerden doğduğunun belirtilmiş olması halinde, beyanname gümrük idarelerince tescil edilir.
Gümrük idareleri tarafından beyanname onaylandığında, eksik olan belgelerin tamamlanması için beyan sahibine tanınan süre, beyannamenin tescil edildiği tarihten itibaren bir ayı geçemez. İlgililer tarafından süresi içinde zorlayıcı ve geçerli nedenleri belgelemek suretiyle süre uzatımı talebinde bulunulması halinde, bu süre uzatılabilir. Verilecek ek süre üç ayı geçemez.
Yaygın Basitleştirilmiş Usulde Tamamlayıcı Beyan
Yaygın Basitleştirilmiş Usul hükümlerine göre, beyanname yerine idari ve ticari belge üzerinden tescil ve işlem yapılması durumunda, bir ay içinde gerçekleştirilen işlemlere ilişkin tamamlayıcı beyanın izleyen ayın ilk üç günü içerisinde verilmesi zorunludur. Tamamlayıcı beyan, eşyanın tabi tutulduğu ilgili rejim beyanına ilişkin gümrük beyannamesi ile yapılır. Bu beyanda teslime ilişkin tutanakların numaraları gösterilir.
Tamamlayıcı beyanlar ile eksik beyanlar bir bütündür ve eksik beyana ilişkin beyannamenin ya da ticari veya idari belgenin tescil edildiği tarihten itibaren hüküm ifade eder.
Yükümlünün, eksik beyanın tamamlanması için verilen süre içinde, sonradan getirdiği belge üzerine "sonradan verilmiştir" meşruhatı verilerek bu belge ilgili beyannameye eklenir. BİLGE sisteminde ise, "belgeler tamamlandı" seçeneği işaretlenerek beyanname kapatılır. Sonradan getirilen veya getirilemeyen belgelere istinaden ek vergi tahakkuku ortaya çıkması durumunda, eksik vergiler için manuel tahakkuk yapılarak tahsilat gerçekleştirilir.
Faks fatura ile yapılan beyanda, beyanla muayene arasındaki vergi kaybı yaratan fark için 4458 sayılı Gümrük Kanunun 234 üncü maddesi hükümleri uygulanır.
Bilinmesi gereken Tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usul kapsamında yürütülen işlemler hariç olmak üzere, beyanın kontrolü sonucunda Kanunun 234 üncü maddesinde bahsi geçen aykırılıkların vergi farkı yaratmaması veya %5’i aşmayan vergi farkı yaratması durumunda 241/1 uygulanır.
Yaygın Basitleştirilmiş Usul Cezai İşlem
Yaygın Basitleştirilmiş Usul kapsamında Ek süreler dahil verilen süre içerisinde eksik belgeyi ibraz etmeyen yükümlülere aşağıdaki müeyyideler uygulanır;
Ek süreler dahil verilen süre içerisinde eksik belgeyi ibraz etmeyen yükümlüler hakkında, Gümrük Kanununun 241/1 inci maddesi tatbik olunur ve eksik belge tamamlanıncaya kadar yaygın basitleştirilmiş usulden yararlanmalarına izin verilmez.
Bir takvim yılı içinde 3 (üç) defa eksik bilgi ve/veya belgesini ek süreler dahil verilen süre içerisinde ibraz etmeyen yükümlülerin, üç ay süreyle yaygın basitleştirilmiş usulden yararlanmalarına izin verilmez.
Söz konusu yükümlülerin bu haktan diğer gümrük idareleri nezdinde de faydalanmasının önlenmesi, BİLGE Sistemine blokaj konulması ve takip kaydı için, durum her seferinde Ticaret Bakanlığı (Gümrükler Genel Müdürlüğü) bildirilir.
Gümrük Genel Tebliği (Gümrük İşlemleri) (Seri No: 16) Taşıt Üstü işlem Kapsamında Bilinmesi Gerekenler
Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 10 uncu maddesi ile Yönetmeliğin 82 no.lu ekine eklenen 54 numaralı satır ile ceza gerektiren başka bir durum bulunmaması ve mahiyeti ayrı olmak kaydıyla, gümrük beyannamesinde düzeltme yapılması hususu, Gümrük Kanunun 241 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca usulsüzlük cezasını gerektiren fiiller arasında sayılmıştır.Söz konusu değişiklik sonrası, Genel Müdürlüğümüze intikal eden olaylarda, 16 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliğ kapsamında yapılan ithalat işlemlerinde ilgili mevzuatında belirlenen oranlar dahilindeki farklılıklara ilişkin yapılan düzeltmelerde usulsüzlük cezası uygulanmasına ilişkin tereddüt hasıl olduğu anlaşılmıştır.Gümrük Yönetmeliğinin 82 no.lu ekinde yer alan 11 numaralı satır ile beyanın kontrolü sonucunda Gümrük Kanununun 234 üncü maddesinde bahsi geçen aykırılıkların vergi farkı yaratmaması veya %5’i aşmayan vergi farklılıkları, anılan kanunun 241 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca usulsüzlük cezasını gerektiren fiiller arasında sayılırken tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usul kapsamında yürütülen işlemler hariç tutulmuştur.Bu itibarla rejim beyanının, belgelerinde kayıtlı miktarlara göre yapıldığı 16 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği (Gümrük İşlemleri) kapsamı eşyanın, ithalat işlemlerindeki miktar farklılıklarına ilişkin düzeltme taleplerinde, söz konusu değişiklik kapsamında usulsüzlük cezası uygulanmaması gerekmektedir
Taşıt Üstü işlem kapsamında Supalan İstek Kağıdı Bilgisayar sistemi bulunan tüm gümrük idarelerinde, anılan Tebliğ kapsamında yapılacak tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usul taleplerinin, yazılı bir belgeye gerek kalmaksızın BİLGE Sistemi üzerinden yapılması gerekmektedir.
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gümrük Genel Tebliği (Gümrük İşlemleri) (Seri No: 16) hükümlerine göre, LPG’nin tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usule tabi tutularak serbest dolaşıma girişinde beyan edilen miktar ile sayaç ölçümü arasında miktar farklılığı oluşması halinde, aşağıda belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır:
a. Beyan edilen miktar ile sayaç ölçümü arasında oluşan miktar farklılığının, Gümrük Yönetmeliği Ek 11’de belirlenen oranlar içerisinde kalması halinde, sayaçtan ölçülen miktara göre serbest dolaşıma giriş beyannamesinde düzeltme yapılacaktır.
b. Beyan edilen miktar ile sayaç ölçümü arasında oluşan miktar farklılığının, Gümrük Yönetmeliği Ek 11’de belirlenen oranları aşması halinde ise, gümrük idaresi personelinin gözetiminde gözetim firmalarınca tahliye öncesinde yapılan gemi ölçüm miktarına göre serbest dolaşıma giriş beyannamesinde düzeltme yapılacaktır.
16 seri No.lu Tebliğ kapsamında taşıt üstü işlem gören eşyanın serbest dolaşıma giriş işlemlerinin; taşıma belgesinde yazılı boşaltma yapılacak yere mesafe olarak en yakın gümrük idaresince; boşaltma yerine yaklaşık aynı uzaklıkta birden fazla gümrük idaresi olması durumunda ise bu idarelerden biri tarafından gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Mecburi Kesime Tabi Tutulan Canlı Hayvan İthalatı kapsamında Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca mecburi kesime tabi tutulmasına izin verilen hayvanların kayıtlı olduğu beyannamelerin tescil tarihindeki durumuna göre sonlandırılması gerekmektedir.
Canlı hayvan ithalatı kapsamında Gümrük idarelerinde, gerek her hayvanın ayrı ayrı tartılma imkanının olmaması gerekse bu tür eşyanın konulmasına izin verilecek yerlerin yeterli olmaması halinde bu şekilde yapılacak tartımın yaratacağı iş yükü ve zaman kaybı göz önünde bulundurularak canlı hayvan ithalatı işlemlerinin Gümrük Genel Tebliği (Gümrük İşlemleri) (Seri No:16) kapsamında yapılması mümkün bulunmaktadır. Canlı hayvan ithalatı işlemlerinin adı geçen Tebliğ kapsamında yapılması halinde;
a) İthale konu hayvanların ağırlıklarına göre GTİP ve vergi oranlarının değiştiği hususu göz önünde bulundurularak yükümlüsünce talep edilmesi halinde hayvanların tartılması için ön ayırıma tabi tutulmalarına izin verilerek, her bir hayvanın ağırlığı, hayvanların yüklendiği taşıtın dolu-boş ağırlıkları arasındaki farkın tartılan araçtaki hayvan sayısına bölünmesi ile tespit edilecektir.
b) Söz konusu ağırlık tespiti sonucunda bulunan birim miktar o taşıtta bulunan her hayvan için esas alınarak işlemleri tamamlanacaktır. Ancak, yükümlüsünce talep edilmesi halinde mezkur taşıttaki hayvanların ayrı ayrı tartılması suretiyle ağırlıkların tespit edilmesine izin verilecektir.
c) Hayvanların ağırlıkları nedeniyle farklı tarife pozisyonunda sınıflandırılması gerektiği durumlarda durum tutanakla belirlenecek ve varsa hayvanların kulak küpe numaraları esas alınarak taşıt bazında hayvanların listesi yapılacaktır.
d) Bahse konu hayvanların ithali için Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nca düzenlenen "uygunluk yazısı"nın aranması gerektiğinden, beyana göre farklı GTİP belirlenen hayvanlara ilişkin tutanağın bir örneği ibraz edilen Kontrol Belgesine atıfla anılan Bakanlığın ilgili birimine intikal ettirilerek işlemlere devam edilecek, beyannamenin kapatılması aşamasında belirlenen her iki GTİP kapsamı eşya için mezkur Bakanlıkça uygunluk yazısı verilmesi halinde işlemler tamamlanacak, uygunluk yazısı verilmemesi halinde ise anılan Bakanlık görüşü doğrultusunda işlem yapılacaktır.
Canlı hayvanların taşıt üstü işleme tabi tutulmaksızın, Gümrük Yönetmeliği'nin 79 uncu maddesi kapsamında geçici depolama yeri addedilen yerlere konulmasının yükümlüsünce talep edilmesi ve ilgili gümrük idaresince de uygun görülmesi halinde, serbest dolaşıma giriş rejimine konu edilecek canlı hayvanların tartımı, tarifesinin belirlenmesi ve vergilendirilmesi işlemleri birinci madde kapsamında sonuçlandırılacaktır.
Canlı hayvanların serbest dolaşıma girişinde, fatura ve taşıma belgelerine uygun olarak yükümlüsünce yapılan beyanın kontrolü sonucunda, beyana göre eşyanın birim ve/veya toplam ağırlığının farklı çıkması durumunda, tartım sonucunda bulunan ağırlık dikkate alınarak işlemler sonuçlandırılacaktır.
Batan Gemiler ve Sökülecek Gemilerin İthalatı hakkında Geçici depolama yeri veya antrepoya alınmayan ya da alınma imkanı olmayan eşyanın serbest dolasıma giriş işlemlerinin 11/07/2002 tarih ve 24812 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 16 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği (Gümrük İşlemleri) kapsamında sonuçlandırılması,gerekmektedir.
ERKAN ATEŞ
GÜMRÜK MÜŞAVİRİ