TEMİNATIN GÜCÜ ADINA
TEMİNATIN GÜCÜ ADINA
TEMİNATIN GÜCÜ ADINA
Gümrük mevzuatımıza göre Ekonomik etkili gümrük rejimleri (eegr servisinden)Şartlı muafiyet kapsamı rejimlerde teminat gösterilmesi zorunludur.Serbest dolaşıma girişte ötv kapsamı eşyalarda I sayılı a ve b cetvelleri için teminat ayrıca verilmesi zorunlu olup Ötv I a ve b cetvelleri için gümrükte herhangi bir vergi tahsilat yükümlülüğü doğmamaktadır.Gümrükte en fazla kullandığımız teminatlar Toplu teminat Bir kişinin gümrük idaresinde yaptığı (transit hariç)tüm işlemleri için verdiği teminattır.Global teminat dediğinizi duyar gibiyim aslında global teminat artık toplu teminattır yazıyı okuyan kişiler hayır beyannamede biz global seçiyoruz diyorsanız 2012 yılından bu yana global teminatlar iade edilmekte ve toplu teminata çevrilmektedir.Teminat sisteminden diğer bir teminatımız Götürü teminattır bu teminatı ise YYS ve Oksb sahibi ayrıca son değişiklikle Genel antrepo sahiplerine bu hak tanınmış oldu.Götürü teminatımız varsa arkanıza yaslanın doğru yerdesiniz konuyu şöyle açıklayalım gümrüğe vermeniz gereken dahilde işleme rejimi kapsamında 250.000 avro asgari teminat vermeniz zorunludur.Götürü teminatta düşüm yapılmamakta ve kendi kendine yenilebilmektedir.Dahilde işleme rejimi dışında götürü teminat kullanmak isterseniz asgri 75.000 avro asgari teminat vermeniz gerekmektedir. Götürü teminatı anlatmakla istediğimiz aslında firmaların bu teminatı indirimli teminat ve kısmi teminatla karıştırıyor olmalarıdır .Yaptığımız araştırmalar sonucunda Götürü teminatı Gümrük Müşavirleri firmalarına bahsetmemekte ve bu konuya çok uzak olduğunu uygulamada bizler görüyoruz.Nakit teminat sistemi ise nakit paranızı bağlarsanız ilerleyen dönemde herhangi bir yükümlülük doğması(Vergilerin tahsili gerekmesi demek)sizin açınızdan faiz hesaplaması yapılmayacaktır.Diğer teminatlar için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre tespit edilen gecikme zammı tahsil edilir.Kapsamlı teminat sisteminde Transit rejiminde kullanılmak üzere Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından yada yetkilendirdiği Bölge müdürlüğü tarafından verilmektedir . Ulusal ve ortak transit rejimlerinde teminat tek bir transit işlemini kapsayan bireysel teminat veya birden fazla işlemi kapsayan kapsamlı teminat şeklinde olabilir. Bireysel ve kapsamlı teminat türleri birlikte kullanılabilir. Transit rejimi kapsamında taşınan eşyaya ilişkin gerekli teminatın hesaplanmasında aynı eşyanın serbest dolaşıma girmiş olması durumunda uygulanabilir ithalat vergileri dâhil en yüksek oranlar esas alınarak hesaplanmak suretiyle doğabilecek gümrük vergilerinin tam tutarı dikkate alınır. Bu çerçevede, eşyanın serbest dolaşımda olması, tercihli tarife veya kota uygulaması dikkate alınmaz. Ayrıca, ortak transit rejimi kapsamı işlemlerde serbest dolaşımda bulunan eşya serbest dolaşımda bulunmayan eşya olarak kabul edilir.(Bakanlık genelgesine göre nihai kullanım gtip seçilerek indirimli vergiler üzerinden teminatlar verildiği tespit edilmiş bu durum hatalı işlemlere yol açmaktadır)
Yazımın devamında İndirimli teminat uygulaması Dahilde işleme rejimi kullanıyorsanız YYS ve Oksb sahibi bir firmanız varsa %100 teminat yerine ilgili koşulları sağlamanız durumunda %1 %5 %10 teminat seçenekleri ile devam edebilir işlemlerinizi tamamlayabilirsiniz. Bir diğer teminat kısmi teminattır bu teminatta Gümrük antrepo, gümrük kontrolü altında işleme ve geçici ithalat rejimlerine tabi tutulan eşya için teminat alınması öngörülen durumlarda, statü belgesi sahibi kişilerden, talep etmeleri halinde, ithalat vergilerinin yüzde onu oranında teminat alınır.Teminat mektupları gibi işlem görmez bir hak olarak yararlanılır.Gümrükte verilen teminatların mali açıdan bakıldığında maliyeti ve antrepo işleticileri ve mükellefler için ekonomik açıdan büyük külfetler oluşmaktadır.Bakanlığımızın son dönemde çıkarmış olduğu antrepo işleticilerine Götürü teminat ve yaygın götürü teminat sistemi getirilmiş bir çok açıdan olumlu karşılanmıştır.Gümrük yönetmeliğine iyi okuyup anlayan kişiler günün ileri saatlerinde kahvelerini içerken aslında Antrepolarda götürü teminatın daha maliyetli olduğunu fark etmişler eski sistemde 5000 m2 antreposu olan bir işletmeci 1.000.000 TL teminat verirken yeni sistemde 5000 m2 için ilk başta bunun 1000 m2 için 1.000.000 TL verilecek ardından her 1000 m2 için artı 500.000 TL verilecek yani 5000 m2 antreposu olan bir firma asgari 3.000.000 TL teminat vermesi gerekmektedir.Teminat savaşları antrepo işletenleri etkilediğini ve finansal açıdan dar boğaza girdiğini önümüzdeki dönemde daralmalar yaşanacağını söyleyebiliriz.
Teminat mektupları firmaları her açıdan maliyet oluşturmakla beraber yazımızı teminatların ince noktalarını madde halinde sıralayalım;
Gümrük mevzuatı uyarınca, gümrük vergilerinin ve diğer amme alacaklarının ödenmesini sağlamak üzere bir teminat verilmesi gereken hâllerde, bu teminat söz konusu vergiler ve diğer amme alacakları tutarı kadar yükümlü veya yükümlü olması muhtemel kişi tarafından verilir.
Beyannamenin tescilinin bir gümrük yükümlülüğü doğurması halinde, gümrük vergileri ödenmedikçe veya teminata bağlanmadıkça beyanname kapsamı eşya teslim edilemez. Ancak, bu hüküm kısmi muafıyete tabi geçici ithalat rejimine uygulanamaz.
Beyan edilen gümrük rejimi hükümlerine göre teminat istenmesi halinde, söz konusu teminat alınmadan eşya teslim edilemez.
Beyan sahibi, tarımsal mali yükler dışında kalan ithalat vergilerinin oranlarının serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihinden sonra, fakat eşyaya ilişkin gümrük vergilerinin ödenmesinden veya teminata bağlanmasından önce indirilmesi halinde, lehine olan oranın uygulanmasını isteyebilir.
Eşyanın bir şartlı muafiyet düzenlemesine tabi tutulması, söz konusu eşya için tahakkuk edebilecek her türlü gümrük vergilerine karşılık teminat verilmesi şartına bağlıdır.
Teminat alınmış olsa bile, gümrük işlemlerine başlanmadan ve bu işlemler bitirilip gümrük idaresinin izni alınmadan, antrepolardan kısmen veya tamamen eşya çıkartılamaz.
Ancak, fuar ve sergilere konulan veya ithalat vergilerinden muaf olan yahut ihraç edilmek üzere antrepolara konulan eşya için teminat aranmaz.
Serbest dolaşımda olmayan eşya, işlem görmüş ürünlerin üretiminde kullanılmasından sonra Türkiye Gümrük Bölgesinden yeniden ihraç edilmesi amacıyla, gümrük vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın ve vergileri teminata bağlanmak suretiyle, dahilde işleme rejimi kapsamında geçici olarak ithal edilebilir. Eşyanın işlem görmüş ürünler şeklinde ihracı halinde, teminat iade olunur.
Yapılan kontrol ve denetlemeler sonucunda hiç alınmadığı veya noksan alındığı belirlenen gümrük vergileri ile işlemleri daha sonra yapılmak üzere teslim edilen eşyaya ilişkin gümrük vergilerinin, yükümlüye tebliğ edildiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ödenmesi zorunludur. Ödeme süresinin bitmesinden önce ilgilinin yazılı istemde bulunması ve teminat alınması şartıyla ödeme süresi otuz gün daha uzatılabilir.
Gümrük idareleri, teminat vermesi istenen kişinin yerine başka bir kişinin de teminat vermesini kabul edebilir.
Nihai kullanımı nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranı uygulanarak serbest dolaşıma giren eşyada kanuni veya tavizli vergi oranının uygulanması ile bulunacak gümrük vergisi ile nihai kullanım nedeniyle indirimli tarife uygulanarak tahakkuk ettirilen gümrük vergisi arasındaki fark gümrük mevzuatı hükümleri çerçevesinde teminata bağlanır.
Havayolu,Boru hattı,Denizyolu,235 inci madde çerçevesinde basitleştirilmiş usulde demiryolu,ile yapılan taşımalarda teminat aranmaz.
Teminatın nakit olarak alınmış olması durumunda,faiz alınmaz.
Geçici ithalatın ATA karnesi kapsamında yapılması halinde, ayrıca başka bir belge ve teminat aranmaksızın işlem yapılır.
Toplu teminat sisteminde, bir kişinin bir gümrük idaresine her türlü gümrük işlemlerine ilişkin vermiş olduğu teminat, o kişinin o gümrük idaresindeki transit rejimi hariç bütün gümrük işlemleri için kullanılır.
Götürü teminat sisteminden yararlanmak için verilecek teminat tutarı bir önceki yılda gümrük işlemleri nedeniyle teminat konusu olan toplam değerin %10'udur.
ERKAN ATEŞ
GÜMRÜK MÜŞAVİRİ